ՈՒԿՐԱԻՆԱՅԻ ԹԵՄ  Հայաստանյայց  առաքելական  եկեղեցու, կազմավորվել է Ամենայն հայոց կաթողիկոս Վազգեն Ա Պալճյանի 1991-ի սեպտեմբերի 1-ի վճռագրով: Առաջնորդանիստը՝ Լվովի Ս. Աստվածածնի Վերափոխման եկեղեցի:  

Ուկրաինայի թեմի առաջնորդանիստ Լվովի Ս. Աստվածածնի Վերափոխման եկեղեցին (1363-70):Ուկրաինայի հայերը տարբեր ժամանակաշրջաններում գտնվել են Հայ եկեղեցու տարբեր թեմերի հովանու ներքո: XIII դ. Լվովում գործել է հայկական եպիսկոպոսություն (տես Լեհահայոց կրոնական համայնք): 1830-ին կազմավորվել է Հայ եկեղեցու Նոր Նախիջևանի և Բեսարաբիայի թեմը, որը միավորել է ռուսական կայսրության արմ. և հվ-արմ. տարածաշրջանների, ինչպես նաև Ուկրաինայի հայկական համայնքները: 1918-ին՝ խորհրդային իշխանության հաստատումից հետո, Ռուսաստանի հայոց թեմերը լուծարվել են, եկեղեցիները փակվել, մի մասը՝ ավերվել: Բեսարաբիան Ռումինիային անցնելով (1918)՝ Բեսարաբիայի հայկական եկեղեցիները մտել են Ռումինիայի թեմի, իսկ ռուսահայ մնացած համայնքները՝ Նոր Նախիջևանի թեմի մեջ: 1966-ին կազմավորվել է Նոր Նախիջևանի և Ռուսաստանի թեմը՝ միավորելով ԽՍՀՄ հանրապետությունների հայկական եկեղեցական համայնքները, բացառությամբ Անդրկովկասի: Ամենայն հայոց կաթողիկոս Վազգեն Ա Պալճյանի 1991-ի սեպտեմբերի 1-ի վճռագրով Ուկրաինայում սկսվել է ազգային եկեղեցական կյանքի վերազարթոնքը: Կարճ  ժամանակում ծխականՕդեսայի Ս. Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցի (1995) համայնքներ են ստեղծվել նաև այն քաղաքներում, որտեղ չեն եղել հայկական եկեղեցիներ:  

1997-ին Ամենայն հայոց կաթողիկոս Գարեգին Ա Սարգիսյանի հունվարի 13-ի կոնդակով Ուկրաինայի հայոց թեմը ստացել է կանոնական ճանաչում՝ առաջնորդ է նշանակվել Նաթան եպս. Հովհաննիսյանը: 

Ներկայումս (2001) Ուկրաինայի հայոց թեմն իր իրավասության ներքո ունի պաշտոնապես գրանցված եկեղեցական համայնքներ Լվովում, Կիևում, Խարկովում, Օդեսայում, Բելգորոդ-Դնեստրովսկում (Ակքերման), Թեոդոսիայում (Կաֆա), Յալթայում,  Եվպատորիայում (Գյոզլև), Սիմֆերոպոլում, Դոնեցկի  մարզի  Մակեևկա  քաղաքում,  Դնեպրոպետրովսկում, Նիկոլաևում, Իզմայիլում: 

Թեմի տարածքում գործում են Լվովի Ս. Աստվածածնի Վերափոխման (1363), Թեոդոսիայի Ս. Սարգիս (XIII դ.) և Միքայել ու Գաբրիել Հրեշտակապետաց (1408), Եվպատորիայի Ս. Նիկողայոս (1817), Յալթայի Ս. Հռիփսիմե (1905–17), Օդեսայի Ս. Գրիգոր Լուսավորիչ (1995), Սիմֆերոպոլի Ս. Հակոբ (1997), Մակեևկայի Ս. Խաչ (1998) եկեղեցիները: 

Թեմի գրեթե բոլոր համայնքներն ունեն կիրակնօրյա դպրոցներ: 

Ուկրաինայի թեմի առաջնորդն է Գրիգորիս արք. Բունիաթյանը (2001-ից):

 

Աղբյուրը՝ «Քրիստոնյա Հայաստան» հանրագիտարան, գլխ. խմբ. Հովհ. Այվազյան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Երևան, 2002, էջ 1035:

 
 
ՀՀ, ք. Երևան,
Ալեք Մանուկյան 1,
ԵՊՀ 2-րդ մասնաշենք,
5-րդ հարկ,
Հեռ.` + 37460 71-00-92
Էլ-փոստ` info@armin.am

Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Կայքի նյութերի մասնակի կամ ամբողջական օգտագործման, մեջբերումների կատարման դեպքում հղումը պարտադիր է` http://www.armenianreligion.am