• Նորություններ
• Հղումներ
• Գործընկերները
• Կայքի Քարտեզ

ԲՈՒՆ ԲԱՐԵԿԵՆԴԱՆ, Մեծ պահոց քառասնօրյա շրջանին նախորդող կիրակի օրը: Յուրատեսակ տոն, որն ուղղակիորեն չի առնչվում աստվածաշնչյան որևէ հրահանգի կամ դրվագի հետ: Առավելապես ժողովրդական տոնախմբության, խրախճանքի, ազատության օր է, որը կարծես հավատացյալ ժողովրդին հիշեցնում է նախնի դրախտը, դրախտային երջանկությունն ու զվարթությունը: Եվրոպայում կոչվում է պարզապես կառնավալ: Հայոց մեջ Բուն Բարեկենդան  անվանվել է նաև Աբեղաթող քահանայական դասին տրվող որոշ ազատությունների պատճառով, իսկ ժողովրդախոսակցական լեզվով կոչվել է նաև Բարեկենտանք, Բարիկեանք (տես նաև Բարեկենդան):

Բուն Բարեկենդանը շարժական տոն է, նշվում է ս. Զատկից քառասուն օր առաջ՝ կիրակիներն ու շաբաթները չհաշված. այս շրջանն էլ հենց կազմում է Մեծ պահքը:

Իբրև ժողովրդական  տոնախմբության օր իր մեջ պարունակում է հեթանոսական շրջանից ավանդված տարրեր՝ կերուխում, այլևայլ խաղեր՝ ձիարշավ, սրախաղ ևն, դիմակավորում՝ տարբեր կենդանիների դիմակներով (ըստ հեթանոսական հավատալիքի, դիմակ հագած մարդը լցվում է տվյալ՝ սրբազան համարվող կենդանուն հատուկ գերբնական զորությամբ): Դիմակավոր խաղերի ու խրախճանքների ավանդույթը գալիս է դիոնիսյան ու սադուռնական (սատուռնական) կոչվող տոներից (որոնք կատարվել են Եվրոպայում) և հեթանոսական Հայաստանում նշվող նավասարդյան տոներից: Հայկական տարբեր գավառներում ծիսակարգային որոշ փոփոխակներով նշվել է Բուն Բարեկենդանը՝  որպես ժողովրդական թատերականացված հանդիսություն, կերուխումի և ծիծաղի օր:

Ներկայումս Բուն Բարեկենդանի ժողովրդական տոնախմբությունը կրում է առավել զուսպ բնույթ: Հայ եկեղեցին Բուն Բարեկենդանը նշում է փետրվարի 1-ից մարտի 7-ը ընկած ժամանակահատվածում:                                  

Աղբյուրը՝  

«Քրիստոնյա Հայաստան» հանրագիտարան, գլխավոր խմբագիր Հովհաննես Այվազյան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Երևան, 2002, էջ 185-186:

Տես նաև՝

Օրմանյան Մ., Ծիսական բառարան, Ե.,1992: 

Մանուկյան Ա., Հայ եկեղեցու տոները, 6 հրտ., Թեհրան, 1999: